Chuyên mục: Thư viện

Ca dao xưa có câu:
Chẳng thơm cũng thể hoa nhài
Dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An

Trải qua hơn 1000 năm thăng trầm của lịch sử, mỗi năm qua đi thủ đô Hà Nội lại khoác lên mình những chiếc áo mới. Hà Nội thân yêu ngày hôm nay không ngừng biến đổi với những tòa cao ốc sang trọng và hiện đại. Những khu đô thị mới và sang trọng lên từng ngày. Thế nhưng giữa lòng thủ đô, 36 phố phường vẫn rêu phong cổ kính. Ba Đình vẫn uy nghiêm. Cầu Thê Húc vẫn rực đỏ lòng son như chứng nhân lịch sử cho quá khứ hào hoa của mảnh đất kinh kỳ. Nhân dịp kỉ niệm 70 năm giải phóng thủ đô Hà Nội (10/10/1954 – 10/10/2024) thư viện xin giới thiệu đến cho bạn đọc một cuốn sách mà tôi tin chắc rằng nó sẽ mang đến cho mỗi người chúng ta một cái nhìn mới mẻ về thủ đô, cuốn sách “Hà Nội thanh lịch” của tác giả Hoàng Đạo Thuý.

“Hà Nội thanh lịch” do nhà xuất bản Kim Đồng kết hợp phát hành. Cuốn sách dày 239 trang, khổ 13 x 20,5 cm được tái bản nhiều lần.

Cuốn sách được tác giả Hoàng Đạo Thúy viết vào năm 1991 về mảnh đất tươi đẹp này trước khi qua đời. Cuốn sách của ông nổi bật hơn cả so với tất cả các các cuốn sách cùng loại bởi vì nó lắt cắt về lịch sử – văn hóa – địa lí và cuộc sống hằng ngày của người dân Hà Nội từ năm 1945 về trước.                  

“ Hà Nội thanh lịch”  không chỉ là một cuốn sách đơn thuần về lịch sử hay vẻ đẹp kiến trúc mà là một cuộc hành trình sâu sắc trong tâm hồn, là nơi mà tác giả đã gửi gắm những giấc mơ và những niềm tiếc nuối đã qua của Hà Nội.            

 Trong tác phẩm thì tác giả đã làm mới và tái hiện lại Hà Nội một cách sắc nét qua những hình ảnh, qua những trang văn đẹp mắt, trong cốt cách của người Hà Nội đã từng được định danh qua những đường phố xưa cũ là nơi sinh sống nhộn nhịp của người dân nơi đây. Với  42 câu chuyện nhỏ, mỗi câu chuyện như một nét phác họa, chấm phá gợi nhớ về một kinh đô Thăng Long Hà Nội thanh lịch hào hoa xưa kia.

Bước vào sách cũng giống như ta đang đi dạo qua các ngõ phố của Hà Nội.Theo phân tích của tác giả, nhà ở Hà Nội cũng thể hiện được đặc trưng ứng với công việc của người dân sống trong đó. Có thể thấy với các gia đình làm lò rèn, nhà ở thành phố đều chật chội, bên ngoài bán hàng, bên trong chỗ ngủ rất tạm bợ.         

Đó là phố Hàng Đào là phố hào hoa nhất kinh kỳ. Ở đây, cửa nhà san sát, tủ kính bóng bẩy, các cô ngồi bán hàng lịch sự. 

Phố Hàng Gai “cổ kính”, được biết là phố “văn nhã”. Người dân ở đây không ít thì nhiều, đều liên quan nghề in và bán sách. Phố được tiếng là “phố văn học”. Trong phố ít có tiếng xô sát có việc gì chỉ cần nói ý là xong,…

Từ nơi góc phố ấy, người Hà Nội gặp nhau, yêu nhau, sinh sống cùng nhau đi lên. Hoàng Đạo Thúy từng bước đi sâu vào góc phố, lắng nghe, quan sát và kể lại những câu chuyện duyên dáng, sống động, còn mãi trong tim người Hà Nội.            

Điểm nổi bật trong cuốn sách đó chính là nét đẹp trong đời sống sinh hoạt của người nơi đây.

Tất cả câu chuyện về người Hà Nội, từ chuyện trong nhà, hàng phố, cách dạy con, tiếp khách, quan hệ trên dưới, cách ăn mặc… đều được nhìn qua con mắt một người uyên bác và chan chứa tình yêu Hà Nội.

Nhìn chung, người Hà Nội sống với nhau chân tình, cởi mở, biết “nể”, tránh những việc “mất lòng”. Cùng xóm, cùng phố thấy mặt là đon đả chào nhau trước, hỏi thăm, hỏi đón. Còn khi ai đi vắng thì “gửi nhà nhau”. Tựu trung, theo lời tác giả, trong phố luôn có một không khí hòa hợp, “cận duyệt, viễn lai” – ở gần đẹp lòng, ở xa muốn đến.          

Người Hà Nội vốn xem trọng nét sinh hoạt như ăn, nói, đi, đứng. Dù là ở nhà hay ngoài phố, họ đều giữ được sự cẩn trọng, thanh lịch. Thế nên,  khách đến nhà không bao giờ “cởi trần” ra tiếp, cũng không được mời khách nước chè thứ ba. Khi đi ra đường, họ không ăn mặc cẩu thả, áo quần không cần quý giá nhưng phải chỉnh đốn. Mặc áo vá không sao, nhưng không mặc áo rách…       

Trong ăn uống, người đọc tìm thấy những phong tục, thói quen hàng ngày rất thú vị của người Hà Nội. Đó là khi đi đâu xa về, người Hà Nội lúc nào cũng thèm món “dưa Đình Gừng” hay món đậu rán giòn ở đầu ngõ Miễu, Hàng Bạc. Những món ăn của một thời xưa cũ, gợi nhắc biết bao dư vị. Nó là dấu cũ, hồn xưa của người Hà Nội       

Những điểm rất nhỏ trong đời sống, nhưng đã tạo nên nét đẹp đẽ, duyên dáng riêng cho người Hà Nội. Những điều được truyền qua nhiều thế hệ, được dung dưỡng và phát huy, để tạo nên một Hà Nội thật thanh lịch.

Bạn đọc thân mến!

Thăng Long – Đông đô – Hà Nội là một thành phố như vậy. Trải qua lịch sử hơn 1000 năm phát triển, với vai trò là trung tâm của cả nước, Hà Nội mang trong mình bề dày về văn hóa độc đáo. Tuy nhiên, với sự phát triển của thời đại, Hà Nội đang dần mất đi nét đẹp của mình. Với Hà Nội Thanh lịch, tác giả Hoàng Đạo Thúy đã thể hiện nỗi lòng trăn trở, cùng sự tiếc nuối sâu kín khi chứng kiến sự mai một của những điều được coi là hồi ức Hà Nội. Cuốn sách không chỉ giúp chúng ta thêm nhớ về những điều đẹp đẽ của một Hà Nội hào hoa, thanh lịch. Mà còn khiến chúng ta phải suy nghĩ, trăn trở, để làm thế nào lưu giữ được cốt cách thanh lịch của người Hà Nội một thời.     

Giới thiệu cuốn sách “Hà Nội thanh lịch” của người Hà Nội, chúng tôi mong muốn gửi tới quý bạn đọc – những người yêu sách và yêu Thủ đô Hà Nội một món ăn tinh thần lí thú và hữu ích.

Trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc!

Người ta thường nói “mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh”, cuộc đời mỗi người cũng vậy, từ khi sinh ra cho đến khi hóa vào cát bụi, có người gặp thật nhiều may mắn nhưng bên cạnh đó cũng có người cả đời không lấy nổi một chuyện đáng vui,… Nhưng các bạn à! may mắn hay bất hạnh đôi khi lại chỉ là do cách bạn nghĩ, cách bạn lựa chọn thái độ đối với mỗi vấn đề xảy ra trong cuộc sống. Bởi vì bạn không có quyền được lựa chọn người sinh ra cũng như nơi bạn sinh ra nhưng chúng ta hoàn toàn có thể được chọn cách mình sống như thế nào và “từ bỏ sẽ mang lại hạnh phúc ít hơn so với hy vọng”, đó chính là thông điệp mà cuốn tiểu thuyết: “Lấy nước đường xa” xin được gửi đến quý bạn đọc trong buổi giới thiệu sách ngày hôm nay.

Linda Sue Park được biết đến là một cây bút người Mỹ – Hàn chuyên viết tiểu thuyết hư cấu lịch sử và truyện tranh cho thiếu nhi. “Lấy nước đường xa” là một trong những đầu sách viết về trẻ em bán chạy nhất nhật báo New York Times. Đây cũng là một thành công vang dội dựa trên câu chuyện có thật về cuộc đời Salva Dut – người bạn của chính tác giả. Sách do NXB Lao động phối hợp với Thái Hà Books phát hành năm 2021, qua bản dịch của Nguyễn Thanh Tùng. Chỉ với 167 trang, cuốn tiểu thuyết đã đưa độc giả lên một chuyến bay dài gần 9000 cây số tới mảnh đất cằn cỗi Nam Su-dan tại phía Đông Châu Phi để chứng kiến toàn bộ những sự kiện đã làm nên con người Salva ngày hôm nay.

Cuốn sách viết về hai đứa trẻ sinh ra trong hai thời kỳ khác nhau, hai bộ tộc đối lập nhau và hai cuộc “đấu tranh” không giống nhau.

Ny-a, một cô bé người Nuer 11 tuổi. Vào năm 2008, vì thiếu nguồn nước, cô bé phải đi bộ mỗi ngày 8 tiếng đồng hồ dưới cái nắng thiêu đốt và trên đôi bàn chân tứa máu bởi gai nhọn để lấy nước từ một cái ao ô nhiễm – hai chuyến mỗi ngày. Thật đáng thương cho Nya, em không được tới trường học tập, vui chơi cùng bạn bè mà phải chăm sóc nhà cửa từ khi còn quá trẻ. Ngày qua ngày cứ tiếp diễn như thế cho đến một ngày nọ, có một đoàn người lạ mặt vào làng của em để khoan giếng nước sạch và xây trường học.

Salva (san – va), một cậu bé người Din-ka 11 tuổi, đã phải đi bộ xuyên lục địa Châu Phi để tìm thức ăn, nơi trú ẩn an toàn và gia đình bị chia cắt vì cuộc nội chiến Nam Sudan từ năm 1985. Theo gót chân Salva, tác giả dành phần lớn dung lượng để miêu tả hành trình chạy trốn khỏi ngôi làng bị tàn phá bởi chiến tranh để sinh tồn của cậu bé, mà theo lời kể của dịch giả, “hành trình ấy diễn ra trong nhiều năm, xuyên qua Châu Phi tới Ethiopia, sau đó tới Kenya, và xa hơn nữa”. Xuyên suốt các chương truyện, có lẽ dấu chấm hỏi lớn nhất mà nhiều độc giả đặt ra là: “Làm thế nào mà một cậu bé chỉ mới 11 tuổi, lại có thể vượt qua hàng ngàn cay đắng trên hành trình gian khổ mà cả ngàn người bộ hành cũng chẳng làm được ?”. Cũng từ chia sẻ của chính Salva: “nhờ niềm hi vọng và sự bền gan tôi mang trong mình”, ta ngộ ra câu trả lời: Động lực cao cả dẫn dắt Salva vượt lên tất thảy chính là sức mạnh nội tại và hi vọng được đoàn tụ gia đình lúc nào cũng nằm đây, trong trái tim cậu.

Trong một châu lục nghèo đói bậc nhất thế giới, trái tim ta vẫn rung động bồi hồi trước những con người vững tin vào một tương lai tươi sáng cho bản thân, dám mạnh mẽ vươn lên để kiếm tìm cơ hội biến cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn. Dù viết về những đứa trẻ, cuốn sách lại ẩn chứa những thông điệp gửi tới mọi lứa tuổi độc giả trên khắp hành tinh.

Lang bạt gần 7 năm khắp Châu Phi, những kí ức tươi đẹp về cuộc sống bên gia đình nhỏ chưa bao giờ lụi tắt trong tâm trí Salva: bà mẹ đeo khăn trùm đầu màu cam vàng rạng rỡ, hai đứa em thơ dại, lời răn dạy của bố,… Đó chính là nguồn động lực đưa Salva bơi qua nanh nhọn của cá sấu, tiếng gầm của sư tử; chiến thắng cơn khát, cái đói. Trong tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”, ý nghĩ “nếu chết bây giờ, mình sẽ không bao giờ được gặp lại gia đình nữa” đã giúp cậu bé đủ gan góc để khỏi đổ gục xuống vì sợ trước lũ phiến quân!

Để rồi ở cuối câu chuyện, Salva là số ít những người còn sống sót và được một gia đình người Mỹ nhận nuôi. Hơn thế, 19 năm sau cuộc gặp gỡ của cha con Salva không chỉ thắp lên trong cậu một ngọn lửa hy vọng về tương lai, mà còn thắp lên cả hy vọng cho người dân ở Nam Sudan. Đó chính là hoạt động mang nước về cho người dân Nam Sudan và bắt tay vào các dự án lắp đặt giếng nước sâu ở những ngôi làng hẻo lánh đang rất thiếu thốn nước sạch. Hai mảnh ghép tưởng chừng như không ăn nhập nhau dần được kết nối. Đây chính là thời điểm câu chuyện của anh và Ny-a giao thoa đầy cảm động. Cậu bé Su-dan ngày nào, bất ngờ thay lại chính là chủ của đội công nhân đem nước sạch về cho cả bộ tộc đối lập của Ny-a.

Một trong những đoạn mà mình rất thích, nghẹn ngào, khóc nấc lên khi: “Ny-a thấy bối rối. Trong khoảnh khắc, nó không thốt ra lời. Con bé cúi ngằm mặt, rồi nhìn vào vòi nước giếng chảy ra. Một lát sau nó lí nhí. “Cám ơn chú. Cảm ơn chú đã mang nước về cho dân làng. Người đàn ông mỉm cười, “Tên cháu là gì?”. Cháu là Ny-a.” “Ny-a, chú rất vui. Chú là Salva.” Cô bé Ny-a nhờ vậy đã kết thúc hành trình đi bộ 8 tiếng mỗi ngày lấy nước của mình để bước vào chương mới: hành trình đến trường. Còn Salva vẫn tiếp tục hành trình mang nước sạch đến cho người dân quê hương mình.

“Chảo lửa” Châu Phi được miêu tả khiến độc giả xót thương cho những đứa trẻ bất hạnh bởi đau thương ly loạn do chiến tranh kéo dài hơn 20 năm, cùng sự nghèo khó, lạc hậu và thiếu nước trầm trọng. Hành trình sinh tồn của Salva hay hành trình lấy nước của Ny-a đều là những chặng đường gian nan đầy thử thách với những chi tiết đắt giá. Để qua đó, độc giả cảm thấy trân quý hơn hoàn cảnh sống của mình, thấy mình vẫn còn may mắn hơn so với những đứa trẻ ở châu Phi. Trên hết là ý chí kiên cường, tinh thần và nghị lực sống mãnh liệt giúp những đứa trẻ ấy bền bỉ vượt qua những điều kiện khắc nghiệt nhất để làm nên điều kỳ diệu.

Các bạn thân mến!

Ngày hôm nay, bạn biết ơn vì điều gì? Còn tôi, tôi biết ơn khi mình được sinh ra ở một đất nước hòa bình yên ấm. Tôi biết ơn khi mình còn được tới trường, thụ hưởng một nền giáo dục hiện đại. Tôi biết ơn khi mình có nguồn nước sạch để sử dụng mỗi ngày. Và hơn cả, tôi biết ơn khi được sống trong một gia đình đầy đủ vật chất và tình yêu thương.

“Lấy nước đường xa” không phải là một tựa sách quá mới với độc giả trên toàn thế giới, nhưng nó vẫn luôn là một lựa chọn hàng đầu của rất nhiều người yêu sách. Đó là bởi sức lan tỏa của cuốn sách là mãi mãi, có giá trị với bất kỳ ai, ở bất kỳ thời điểm nào. Là cuốn sách nhỏ nhưng bao hàm những thông điệp lớn, “A long walk to water” xoáy sâu vào những vấn đề mang tính thời sự toàn cầu: học tập, chiến tranh, đói nghèo, khan hiếm nước sạch, dịch bệnh, bất bình đẳng.

“Trong cuộc chạy đua marathon, nếu bạn không chạy nổi thì có thể đi bộ, đi bộ không nổi thì nhích từng bước, miễn sao chúng ta tới đích là được.”

Vậy còn bạn, bạn sẽ chấp nhận bỏ cuộc, hay bước tiếp?

Xin giới thiệu quý thầy cô và các bạn tìm đọc tại thư viên, xin chân thành cảm ơn!